Gastblog: Hoe Zelda en Animal Crossing de natuur en mentale rust in de huiskamer halen

Patrick en Kitty kregen een verrassing in hun mailbox: een gastblog! “Een column over de waarde die Zelda en Animal Crossing voor mij en vele anderen hebben. Een ietwat filosofische bespiegeling op die games en de waarde van games in het algemeen” schreef Edo van Baars. Dat is zeker mooi voor op de frontpage van n1ntendo! Bedankt, Edo!

Zelda en de natuur

Ik schaam me er een beetje voor om dit te bekennen, maar juist door een game ben ik de natuur de laatste jaren meer gaan waarderen. The legend of Zelda: Breath of the Wild heeft me aangezet om meer de bossen in te trekken. Dit is maf aangezien games normaal mensen juist binnenhouden.

De echte en virtuele wereld gaan steeds meer door elkaar gaan lopen. In dit geval is de natuurlijke wereld in Zelda erg realistisch in beeld gebracht. Het gras waait mee met de wind en zonnestralen vinden op een overtuigende manier een weg tussen de bomen door. Je hoort de regendruppels neerkomen op de bladeren. Overal zijn vlinders en andere insecten te zien, op de achtergrond hoor je vogels fluiten. De natuurgeluiden vallen extra op omdat de game nauwelijks een soundtrack heeft. Het is een waar genot om met Link gewoon stil te staan – niets te doen – en die wereld in je op te nemen.

Deze ervaring is uniek in de wereld van games, waar je normaliter zo snel mogelijk van A naar B moet en vijanden X en Y moet verslaan. Juist door de rust die het spel uitstraalt, en de vrijheid die je krijgt voor exploratie, maken dat ik voor het eerst écht het idee heb in de spelwereld op te gaan.

Die vrijheid is fantastisch. Iedere plek die te zien is vanaf een bergtop of toren, kan bezocht worden. Hoe je daar komt moet je zelf maar zien. Klim een berg op en word verrast door de vallei die erachter ligt. Dit maakt het in mijn optiek – en met mij vele anderen – tot de meest bijzondere game die ik ooit gespeeld heb. Je zou het niet verwachten van een videospelletje, maar het is een ware verrijking geweest in mijn leven.

Gelukkig ben ik niet de enige die dit soort bijzondere ervaringen had in iets dat ‘maar’ een videogame is, gezien ervaringen die op internet worden gedeeld. En de natuur meer is gaan waarderen door het spelen van het spel.

‘’One day, he was out riding his mountain bike in the forest; while alone in the wilderness with nothing but the wind blowing and the birds chirping, he started thinking of Breath of the Wild. “At first, I was ashamed to think of a video game in such a serene situation,” he writes. “But then I thought about how perfectly the game captured what it’s like to truly be in the outdoors.”

Tijdelijk escapisme

Dat Zelda me heeft aangezet tot het bewonderen van de echte natuur klinkt wellicht vreemd in de oren. Games zijn toch verslavend, dom en zetten aan tot agressie? Het vermengen van de echte en virtuele wereld is eng. Kijk maar naar de gemiddelde Black Mirror-aflevering.

Inderdaad, gamers kunnen volledig ontsnappen aan de dagelijkse realiteit. Zich afsluiten van het sociale en maatschappelijke leven door zich in virtuele werelden te verliezen. Dat is, wanneer het in overvloed wordt gedaan, slecht voor de mentale en fysieke gezondheid. In Japan kampen maar liefst vier miljoen mensen (!) hiermee. Ze worden Hikomori genoemd. Hun sociale terugtrekking komt vaak niet door games, maar games een middel van afleiding in dat sociaal geïsoleerde bestaan, om het draaglijk te houden. Dat is escapisme in haar meest extreme vorm. Er zijn in Japan serieuze zorgen over de sterk dalende geboortecijfers, omdat met name mannelijke escapisten niet meer de deur uitkomen om een vrouw te ontmoeten. En dus ook geen kinderen krijgen.
Een mildere variant van escapisme – die niet langer dan een uurtje of twee duurt voordat je weer terug bent op aarde – ervoer ik in Zelda. Het werkt hetzelfde als wanneer je even door een boek of film wordt opgeslokt. Daar maakt ook geen ouder zich druk om. Na die paar uurtjes land je weer in de realiteit. Met deze vorm van ‘tijdelijk escapisme’ lijkt me weinig mis.

Meditatieve uitwerking

Zelda bracht me – naast een magistrale natuurervaring – een positieve impuls op mijn mentale gezondheid. Wederom ben ik niet de enige die dat zegt. Op internet zijn verhalen te lezen dat mensen een moeilijke tijd (scheidingen, depressies) iets dragelijker hebben gemaakt door het spelen van deze game. Ze werden er rustig van. Er is zelfs een boek gewijd aan ‘psychologie en Zelda’.

Het effect is logisch te verklaren: door het realistisch verbeelden van de natuurpracht verwerkt je brein die virtuele wereld als echt. En stapels wetenschappelijke artikelen beschrijven de positieve, therapeutische werking van het ‘zijn’ in de natuur. Een namaak-wereld kan die positieve uitwerking van de natuur tot op zekere hoogte kopiëren. Voor mensen die immobiel zijn (slecht ter been, in het ziekenhuis of in quarantaine tijdens de coronacrisis) of geen tijd hebben de natuur in te trekken, is dit een uitkomst.

Door de meditatieve uitstraling is een andere game – Animal Crossing: New Horizons – uitgegroeid tot een ware hype tijdens de coronacrisis. Het is een rustige (lees: doelloze) game in een schattig dorpje, in de stijl van de Fabeltjeskrant. Het doet mensen even al het slechte coronanieuws vergeten.

Volwassenwording van games

Het zal nog wel een tijd duren voordat bepaalde games echt serieus worden genomen als therapeutisch middel, en ook als vorm van kunst. Daarvoor zijn er teveel mensen verslaafd aan de verkeerde games. Aan spellen die veel geweld bevatten, die gokverslaving uitlokken en je zolang mogelijk aan het scherm willen houden. Dat is niet bepaald goede reclame richting de wereld van de niet-gamers, zoals ouders en leraren.

Nu pas snap ik wat me al jaren zo aanspreekt in de games van Nintendo, de fabrikant van Zelda en Animal Crossing. Zij hebben zowat als enige producent door hoe je een game tegelijkertijd leuk, meditatief en kunstzinnig kan maken. Voorheen had dit bedrijf een kiddy imago, nu wil ze met dit soort games volwassenen aanspreken Nu worden games als ‘volwassen’ getypeerd wanneer ze geweld en seks bevatten. In mijn optiek zijn games voor volwassenen juist vaak ontspannend, om de dagelijkse drukte van het volwassen bestaan even te ontduiken. Ik schat in dat naarmate meer bedrijven dat inzien, de game-industrie eindelijk serieus zal worden genomen door psychologen, ouders, leraren en de culturele sector. Zij richten zich nu nog alleen op boeken, films en theaterstukken. Videogames à la Zelda en Animal Crossing zullen die waardering ook ooit krijgen, mark my words.