The Stanley Parable: Ultra Deluxe - Fatalisme op z’n best

Bijna tien jaar geleden had ik het geluk om te beginnen aan The Stanley Parable zonder dat ik enig idee had van wat voor spel het was. Des te groter de verrassing toen ik eenmaal doorkreeg wat er aan de hand was. Ken je de game nog niet, maar hou je van Britse humor, meta-humor, en/of duistere fatalistische humor, hou dan vooral op met lezen en ga The Stanley Parable: Ultra Deluxe spelen.

Toen ik The Stanley Parable: Ultra Deluxe op een mooie donderdagochtend opstartte, werd me gevraagd om de huidige tijd in te stellen. Nadat ik op ‘ok’ klikte viel me nog net op dat ik de tijd op PM had staan in plaats van AM. Verdorie. Spel afgesloten, Nintendo Switch opnieuw opgestart en de tijd juist gezet. Meteen kreeg ik een melding in beeld dat het gewaardeerd werd dat ik het zó serieus nam om de tijd goed te zetten, want het maakte voor het spel helemaal niets uit. Volgende keer mocht ik als beloning gewoon mijn favoriete tijd instellen. Met een brede lach op mijn gezicht begon ik te spelen: dít is het soort humor waarmee The Stanley Parable in 2013 een redelijke cultstatus wist te verwerven.

Vrije wil is een illusie

The Stanley Parable is meer een ervaring dan een game. Je doorloopt het verhaal van Stanley, werknemer #427, die een heel saaie baan heeft in een heel saai leven, maar op een dag zijn alle medewerkers van het bedrijf ineens verdwenen. Vergezeld door een verteller (met de lekker Britse stem van Kevan Brighting) doorzoekt hij het kantoor om te kijken waar iedereen gebleven is. Ik zeg ‘vergezeld door’, want zodra je afwijkt van wat de verteller zegt breekt de vierde muur, en dat is waar The Stanley Parable pas echt begint. Het verhaal begint telkens opnieuw, en telkens kun je andere paden bewandelen om te kijken wat deze optie brengt. Maar denk maar niet dat je écht een keuze hebt: de Verteller weet het heel duidelijk te maken dat alles is voorbestemd en vrije wil maar een illusie is. Ik zou hier nog van alles over kunnen zeggen maar eigenlijk moet je het gewoon ervaren zonder dat ik al te veel weggeef. Als je houdt van (enigszins) duistere humor is dit een klassieker die je echt gespeeld moet hebben. Van de domme achievements zoals ‘speel een volledige dinsdag’ tot de emotionele tirades van de Verteller als je niet luistert: het is een genot om alle opties uit te proberen.

Afhankelijk van de paden die je doorloopt gaat de Verteller zich steeds meer bemoeien met de gang van zaken. Door toch kleine dingen aan te passen in je omgeving om je te dwingen een bepaald pad te volgen, of juist te verhinderen dat je bepaalde dingen nog eens kunt proberen omdat hij het zo irritant vond. Het is werkelijk hilarisch om bijna ruzie te krijgen met het spel zelf. Je kunt je bijna echt schuldig gaan voelen als je iets doet waar de Verteller ongelukkig van wordt. Soms dénk je maar dat je opnieuw bent begonnen, om vervolgens nog steeds in een loop vast te zitten. Het is erg knap en vooral creatief gedaan, en vooral als je veel ervaring hebt met (verhalende) games zul je veel van de humor kunnen waarderen.

Ultra Deluxe

Aan het begin van het spel geef je aan of je de game al eerder hebt gespeeld. Neem dit ook zeker serieus: als je de game inderdaad al eerder hebt gespeeld, krijg je vrij snel de optie om nieuwe content te gaan bekijken. Deze zit bomvol humor die nóg meer meta is: over het spel zelf, over de reviews van de eerste versie en ga zo maar door. De Ultra Deluxe-variant is dan ook de moeite waard als je veel plezier hebt gehad met het origineel: er is echt genoeg nieuwe content te vinden met precies die crue humor waar we zo van houden.

Net als in 2013 vind ik het nog steeds geen spel om uren achter elkaar te spelen. Het begin van het verhaal is telkens relatief hetzelfde, waardoor je er soms wel even genoeg van hebt. Hoewel de game relatief kort is heeft deze versie toch dik twee keer zoveel content als het origineel, wat het de moeite waard maakt. Ironisch genoeg kwam ik door een bug in een loop terecht waar ik niet uit kwam tot ik het spel herstartte, maar buiten dat liep het als een zonnetje.

Conclusie

Lekker duistere humor? Check. Meta-humor? Check. Existentialistische crisis? Check! Voor fans van deze concepten is The Stanley Parable: Ultra Deluxe is een absolute aanrader en eigenlijk gewoon een must play cult-klassieker. Ook als je in 2013 het origineel al eens speelde, is er genoeg nieuwe content in dezelfde stijl om van te genieten. Hoewel het niets is om dagenlang door te spelen, wil je deze echt niet missen. Wil je niet samen op knopjes drukken, Stanley?